Uitzending Hillie Veneman naar Nias

 Strand en vrije seks op Nias

Ongeveer 28 km van Gunung Sitoli, de hoofdstad van Nias, ligt een mooi strand van schoon rose zand, met prachtig uitzicht op de blauwe zee. Hier en daar zijn er open hutjes zoals gebruikelijk  op de stranden van Nias. Alles lijkt op een vredig en rustige strand.

Maar het uitzicht op dit mooie strand is bedrieglijk. Niet ver van dit strand, op  loopafstand, staan tussen bomen en struiken zo’n 60 houten hutjes met deuren, gesloten aan de buitenkant. Buiten deze hutjes ziet men brommers geparkeerd. Maar waar zijn de passagiers?

Als je beter kijkt merk je dat veel brommers met jonge stelletjes richting deze hutjes gaan. Op zondagmiddag zelfs elke 3 minuten wel een stelletje. Je kunt je ogen haast niet geloven dat in deze traditionele, streng moralistische samenleving van het christelijk eiland Nias massaal door jonge stelletjes vrije seks wordt bedreven. Voor 20.000 roepiah (€ 1,50) betaald aan de portier, kun je zo’n hut met letterlijk houten bed huren, zolang als je wilt.

Nog ongelooflijker is dat dit soort strandpark gerund wordt door een volksvertegenwoordiger van de plaatselijke gemeenteraad en nota bene ook christen. Volgens de verhalen die rondgaan, heeft hij het stuk land gekocht namens de overheid en met geld van de overheid. Dus hij heeft dit strandpark niet op een legale manier gekregen.  Tegen dit soort praktijken, vind ik, zou protest moeten worden aangetekend.

Maar lost van het probleem van de wettelijkheid van dit strandpark, geloof ik dat samenleving op Nias bedreigd wordt door een generatie van jongeren, vooral  jonge vrouwen die straks moeilijk in de eigen familie en maatschappij  geaccepteerd worden. Want de ‘maagdelijkheid’ van een vrouw bij haar trouwen staat op Nias nog hoog in het vaandel.

De vraag is ook waarom in zo’n traditionele samenleving een vrouw het verlies van haar ‘maagdelijkheid’ wel wordt aangerekend en een man het verlies van zijn ‘maagdelijkheid’ niet?   Want mannen die niet nadenken en onverantwoordelijk seks beoefenen kunnen als dragers en brengers van HIV en andere geslachtziektes worden. En als beide, jonge vrouwen en mannen, dat ongestoord blijven doen, dan kunnen we niet verbaasd dat een hele generatie van Nias verloren dreigt te gaan door HIV en andere geslachtziektes.  

Het is een schok voor me, dat het contrast tussen moraal en werkelijkheid zo frappant is. Aan de ene kant kent een Nias samenleving met een strenge conservatieve seksuele moraal en wie die overtreedt streng bestraft wordt, zelfs door verbanning uit de hele samenleving; aan de andere kant een samenleving die op semipublieke plaatsen massaal vrije seks ongestoord z’n gang laat gaan. Wat voor seksuele moraal zou de kerke moeten hanteren? Moeten ze blijven hameren op strenge, traditionele seksuele normen en warden, wat dan ook betekent tegen de massale vrije seks op het strand protesteren en te verbieden? Of moet  de kerk open staan voor zulke praktijken naarmate de maatschappij opener worden, zoals bij ons in het Westen? Ik vind dat er geen makkelijke keuze voor de kerk is.

De Nias samenleving is nog erg traditioneel met een conservatieve seksuele moraal. De adat en de kerk zijn beschermers van deze oude normen. Als voorbeeld: het is niet voor niets dat bijna in elke kerkdienst in de oudste Protestantse kerk in Gunung Sitoli  een verklaring voorgelezen wordt  over een paartje op wie de tucht van de kerk wegens overtreding van het 7e gebod wordt toegepast. Het is algemeen bekend dat een overtreding op dit 7e gebod zwaarder bestraft wordt dan welke andere overtreding van de Tien Geboden ook .. Concreet betekent de overtreding dat het stel is betrapt is op ‘seks voor het huwelijk’ of de vrouw nu zwanger is of niet. Ze  krijgen pastorale begeleiding van de kerkenraad en ze mogen niet meer meedoen aan het avondmaal zolang de begeleiding duurt. Is deze in feite verdedigende houding van de kerk vol te houden met een dagelijkse realiteit die daar dwars tegen ingaat?

Moeten godsdiensten, in dit geval met name Christendom en Islam, samenwerken en een gemeenschappelijk platform bieden om deze zaken serieus te bespreken, te analyseren en levensvatbare, op de toekomst gerichte strategie bedenken voordat het te laat is?

Nieke Atmadja,  6 o

 Sociale problematiek op Nias

Zondag jongsleden was ik op bezoek bij de ouders van een studente in Lotu, West Nias.  De studente heet Agus Dewi Gea, is 24 jaar oud, en zit in het 7e Semester Theologie. Zij kan goed studeren en krijgt goede cijfers. Zij is ook sociaal type met een veel vrolijkheid.

 Maar sinds het tweede jaar van haar studie krijgt zij geen financiële steun meer van thuis. Het gezin Gea heeft 4 kinderen, waarvan de oudste al getrouwd is en naast zijn ouders huis woont.  Hun moeder is de broodwinner voor het gezin. Ze hebben een stukje grond met rubberbomen en een klein stukje sawah, net genoeg voor een gezin met 3 kinderen.

 Hun vader, Toloni Gea (59), is sinds aantal jaren werkeloos. Hij is gewoon thuis, maar doet niets. Wat nog erger is, hij is aan de drank geraakt (tuak – palmwijn)  en gaat dobbelen in een soort loterij die daar ‘togel’ heet (= wilde lotterij). Dit zijn de twee meest voorkomende vormen van sociale problematiek  op Nias, waar het meest mannen mee in aanraking komen. Alsof die twee boosdoeners nog niet genoeg zijn, sloeg Toloni Gea ook nog af en toe zijn vrouw en  kinderen, iedere keer als hij teveel gedronken had. Dit is de meest voorkomende problematiek achter het gebruik van geweld in een gezinssituatie in Indonesië.

 Financieel is het gezin zo bijna aan de afgrond van de verloedering gekomen en in ieder geval straatarm geworden. Dasima Gulo (49), de moeder van Agus Dewi, doet alles om iets aan haar erf en rubberbomen te verdienen. Zij is diegene die aan de kant van de kinderen staat. Zij wil niet van haar man scheiden, ter wille van haar kinderen. Sinds kort durft zij haar man tegen te spreken en hem uit te dagen als hij haar weer wilde slaan.

 Toloni Gea wilde niet meer naar de kerk. Met allerlei smoesjes probeerde hij anderen te overtuigen dat hij niet gezond is  en volgende keer de kerkdienst wel zal bij gaan wonen. Maar eigenlijk is hij verbitterd over de kerk, omdat deze hem zonder goede uitleg ontheven heeft van zijn taak als penningmeester van de kerkenraad. Daarom wilde hij zich liever in zijn eigen wereld van drank en togel  terugtrekken.

De oudste zoon, Iman, is 2 jaar geleden getrouwd. Op Nias betekent een zoon in het huwelijk te te laten treden voor de ouders dat ze een groot bedrag aan ‘bruidsschat’ (bowo) aan de ouders en ooms van de aanstaande bruid moeten betalen. Dat gold in dit geval van de familie Gea ook. Niet alleen in de vorm van tenminste 10-15 varkens, maar ook 20 t/m 30 miljoen roepia (€ 2000 – € 2500) betalen. Voor de onkosten de bruiloft en deze bruidsschat heeft de familie Gea geld moeten lenen van een geldschieter. Nu, na meer dan twee jaar, is de schuld er nog steeds en met de enorme hoge rente stapelt de schuld als een berg verder op.

 De ouders zijn formeel leden van BNKP, de Protestantse kerk van Nias, moeder en de kinderen komen elke zondag naar de kerk. Maar van de kant van de kerk zelf kwam niemand bij hen op bezoek om hun problematiek aan te horen en misschien met hen bidden. Dus er wordt geen pastoraalhulp aangeboden aan het gezin. Waarschijnlijk uit machteloosheid of onwetendheid van de kant van de kerk! Maar, dat vind ik geen excuus!

 Het is tegen deze achtergrond dat Dewi al twee jaar niet haar collegegeld en internaat kosten kan betalen. Van huis krijgt zij geen enkel cent. Toen zij in haar eerste jaar zat heeft zij zelf betaald door 2 jaar lang in een houtsnijwerkbedrijf te werken. Zij haat haar vader, hoewel ze zich zo af en toe ook schuldig voelt.  Na een moeilijke periode kwamen haar problemen geleidelijk tot een oplossing. De rectrice van STT heeft haar in haar huis opgenomen om Dewi’s lasten te verminderen. Haar collegegeld wordt door een particulier fonds uit Nederland betaald.

 Dewi’s jonge broer werd kortgeleden gevraagd om kerkenraadslid te worden bij hun plaatselijke gemeente. En zo kwam de kerk dan bij het gezin Gea op bezoek. Maar het is niet makkelijk om dit gezin te helpen. Er zitten in feite een heleboel problemen in dit gezin. We kunnen niet de wereld problemen op onze schouders over te nemen! Maar wat wij nu proberen te doen is de tenmiste de twee volwassen kinderen uit het gezin te halen en die te steunen bij hun studiekosten.

 Nieke Atmadja, 2 Oktober 2013

De BNKP, de Protestants Christelijke kerk van Nias heeft 400.000 leden, verspreid over meer dan 1000 gemeente. Alleen in een paar grotere steden op het eiland kun je wat ambtenaren of leraren in de gemeente aantreffen, maar in het algemeen heeft de (oudere) gemeente-leden geen of een zeer beperkte opleiding. Dat geldt dan ook voor de kerkenraadsleden. Reden waarom de BNKP veel aandacht moet besteden om deze mensen goed toe te rusten op hun taak, waarvoor ze dan ook de financiële steun van de PKN hebben gevraagd. Zo’n training is geen sinecure, want de manier waarop de kerk bestuurd wordt komt meer uit onze cultuur dan de hunne. En daarnaast is het Evangelie nog maar zo kort op hun eiland bekend, dat veel daarvan nog moeilijk te leren is via de ouders en via de school. Daarom stellen we het erg op prijs hier het verhaal van zo’n kerkenraadslid door te kunnen geven!

 

Het verhaal van een kerkenraadslid

Mijn naam is Ya’atulo Gea. Ik ben een ouderling in Classis 16 van onze kerk de BNKP. Een poosje geleden werd ik gekozen tot voorzitter van onze kerkenraad. Dat betekende een nieuwe verantwoordelijkheid voor mij. Ik dacht bij mezelf daar niet de vaardigheden of de kennis te hebben om deze taak te vervullen, maar ik had het gevoel dat God zelf me tot deze dienst geroepen had en Hij me de kracht zou geven.

Na een paar maanden kreeg ik een uitnodiging van onze Synode om mee te doen aan een training voor kerkenraden. Ik was wel nieuwsgierig naar deze training en dus besloot ik me daarvoor op te geven. In de training werd ons door het toerustingscentrum van onze kerk uitvoerig de kerkorde van de BNKP uitgelegd, het huidige beleid van de  BNKP en, meer van belang voor mij, welke plichten ik met mijn voorzitterschap op me had genomen en hoe ik die het best tot uitvoer kon brengen. Als voorzitter van de kerkenraad moest ik kennis hebben van het algemene beleid van onze kerk en hoe we ons werk plaatselijk konden doen in overeenstemming met onze kerkorde.

Verder kregen we ook wat les in theologie. Tenslotte verwachten kerkleden altijd van ons dat we in staat zijn om een Bijbelstudie te leiden en antwoord te geven op theologische vragen! In deze training leerden we over hoe je de bijbel uit kan leggen, hoe je erover kunt preken, hoe deze te gebruiken bij pastoraat, en daarnaast over kerkbestuur. Alles wat we leerden was erg nuttig voor ons om meer van te weten.

Toen ik terugkeerde naar mijn thuisgemeente, ben ik het geleerde van de training in praktijk gaan brengen. Ik kwam er achter dat ik meer zelfvertrouwen had ontwikkeld in het leiding geven aan de kerkenraad en vooral ook in het leiden van een Bijbelstudie. Ik hoop daarom zeer dat ons toerustingscentrum door kan gaan met het geven van dit soort ondersteunende en praktische trainingen voor ons!

       Brief van Hillie Veneman

 Land – organisatie – werkgebied

 Achter het Licht aan…!  [ link naar verslag ]

door Hillie Veneman